Makalelerimizi Okuyun

İşe İade Davalarının Sonuçları

1. Giriş

İş sözleşmesinin haksız şekilde feshedildiğini düşünen bir işçi, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesine dayanarak işe iade davası açma hakkına sahiptir. Bu maddeye göre, işçi, fesih bildiriminin sebep göstermediğini veya gösterilen sebebin geçerli bir neden olmadığını iddia ederek, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren bir ay içinde arabulucuya başvurmalıdır.

Eğer arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, arabuluculuk tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir. İşveren, feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat etmekle yükümlüdür.

Bu makalede, işe iade davalarının açılma şartları, dava süresi ve sonuçları değerlendirilecektir.

2. Dava Açma Şartları

İşe iade davası açılabilmesi için aşağıdaki koşulların sağlanması gerekmektedir:
    1.    İş Sözleşmesi Türü: İşçinin sözleşmesinin İş Kanunu veya Basın İş Kanunu’na tabi olması.
    2.    Sözleşme Süresi: İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması.
    3.    Fesih: İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmiş olması.
    4.    Kıdem Şartı: İşçinin işyerinde en az altı ay kıdeminin bulunması.
    5.    İşyerindeki Çalışan Sayısı: İşyerinde en az otuz işçinin çalışıyor olması.
    6.    Statü: İşçinin, işveren vekili statüsünde bulunmaması.

Bu şartların hepsi birlikte gerçekleşmelidir. Şartlardan birinin eksik olması durumunda, dava açma hakkı doğmaz.

3. Dava Açma Süresi

İşe iade davası açma süreci şu şekilde işlemektedir:
    1.    Arabuluculuk Başvurusu: İşçi, fesih bildirimini öğrendiği tarihten itibaren 30 gün içinde arabulucuya başvurmalıdır.
    2.    Davanın Açılması: Eğer arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, arabuluculuk son tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde yetkili iş mahkemesine başvurulmalıdır.

Not: İş Kanunu, davanın ivedilikle sonuçlandırılmasını öngörse de uygulamada mahkemelerin sonuçlanması genellikle 1 yıl kadar sürebilmektedir.

4. İşe İade Kararının Sonuçları

Mahkeme, işçinin işe iade talebini kabul ederse, işverence yapılan fesih geçersiz sayılır. Bu durumda aşağıdaki sonuçlar doğabilir:

4.1. İşçinin İşe İade Talebi

İşçi, mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren 10 iş günü içinde işverene başvurarak işe iade talebinde bulunmalıdır.
    •    Talep yazılı olarak yapılmalı ve noter kanalıyla gönderilmelidir.
    •    İşçi talepte bulunmazsa fesih geçerli hale gelir ve işçi yalnızca kıdem ve ihbar tazminatlarını talep edebilir.

4.2. İşçinin Talepte Bulunmaması veya İşe Başlamaması

Eğer işçi süresinde işe iade talebinde bulunmaz ya da işe başlatma çağrısına rağmen işe başlamazsa, fesih geçerli sayılır. Bu durumda işveren, kıdem ve ihbar tazminatlarını ödemekle yükümlüdür.

4.3. İşverenin İşçiyi İşe Başlatmaması

İşçi, süresinde talepte bulunmasına rağmen işveren işçiyi işe başlatmazsa:
    •    İşveren, boşta geçen dört aylık süreye ilişkin ücret ve sosyal hakları ödemekle yükümlüdür.
    •    Ayrıca işçiye, işe iadeye aykırılık tazminatı (4-8 aylık ücreti arasında değişen bir tazminat) ödemesi gerekir.

4.4. İşverenin İşçiyi İşe Başlatması

Eğer işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatırsa:
    •    Fesih tarihinden itibaren 4 aylık süre için boşta geçen süre ücretini ve sosyal haklarını öder.
    •    İşçiye ödenmiş kıdem ve ihbar tazminatları varsa, işçi bu tutarları işverene iade eder.

5. İşe İadeye Aykırılık Tazminatı

İşverenin işe iade kararına uymaması halinde, mahkeme tarafından işçiye 4 ila 8 aylık brüt ücreti tutarında tazminat ödenmesine karar verilir. Tazminat miktarı, işçinin kıdemi ve fesih sebebi dikkate alınarak belirlenir.

6. Sonuç

İşe iade davaları, işverenin feshinin hukuka uygun olup olmadığının tespiti açısından önem taşımaktadır. İşçi, dava sürecinde yasal süreleri takip etmeli ve gerekli başvuruları zamanında yapmalıdır. İşveren açısından ise hukuki süreçlere uygun hareket etmek, olası tazminat ve yükümlülükleri önlemek açısından kritik önemdedir. Bu bağlamda hem işçi hem de işveren, profesyonel hukuki destek alarak süreci yönetmelidir.