Makalelerimizi Okuyun

10. Yargı Paketi – Yapısal Başlıklandırma ve İçerik Özeti

(Mayıs 2025 itibarıyla TBMM gündeminde yer alan taslak düzenlemelere dayalıdır.)

I. Amaç ve Genel Kapsam
    •    Ceza adalet sisteminde daha etkin, denetimli ve topluma kazandırıcı bir infaz rejimi hedeflenmektedir.
    •    Cezaevindeki doluluğu azaltmak, hükümlülerin topluma uyumunu kolaylaştırmak ve özellikle kısa süreli hapis cezalarının infazını sosyal fayda üretecek hale getirmek amaçlanmaktadır.

II. Denetimli Serbestlik Süresinde Değişiklik
    •    Mevcut Uygulama: Cezanın 1/2’si cezaevinde geçirilirse, kalan yarısı denetimli serbestlik olarak uygulanabiliyor. 1 yıl sınırı geçerli.
    •    Yeni Düzenleme: Artık sabit 1 yıl yerine, 3 yılı geçmeyen hapis cezalarında cezanın tamamı denetimli serbestlik kapsamında konutta infaz edilebilecek.
    •    Kapsam: 0–3 yıl arası kesinleşmiş cezalarda, kadınlar, yaşlılar, çocuklar ve engelliler öncelikli olacak şekilde konutta infaz gündeme gelecek.

III. Koşullu Salıverme Süresinde Değişiklik
    •    Mevcut Uygulama: Ceza süresinin 2/3’ü cezaevinde geçirildikten sonra koşullu salıverme mümkün.
    •    Yeni Düzenleme: Bu oranın bazı suçlarda 1/2’ye çekilmesi gündemde. (Suç türüne göre farklılaşacak.)

IV. Hapis Cezasının Konutta Çektirilmesi
    •    Genişletilen Uygulama Alanı:
    •    Yeni düzenlemeyle, özellikle kadın, yaşlı, engelli ve 18 yaşından küçük hükümlüler açısından 0–3 yıl arası cezalar konutta infaz edilebilecek.
    •    Hâkim Takdiri ve Denetim: İnfaz hâkimi konutta infaza karar verecek; teknik izleme ve denetim yapılacak.

V. İyi Hal ve Değerlendirme Sistemi
    •    Mevcut Sorun: Hükümlüler cezaevinde pasif biçimde “iyi hâlli” sayılabiliyor.
    •    Yeni Sistem: İyi hâl artık sadece disiplin cezası almamakla değil, aktif ve olumlu tutum ve davranışlarla değerlendirilecek.
    •    Aşamalar:
    1.    Gözlem ve Sınıflandırma Kurulu değerlendirmesi.
    2.    İdare ve Gözlem Kurulu tarafından dönemsel takip ve puanlama.
    3.    Koşullu salıverme kararı öncesi yeniden değerlendirme.

VI. Ceza İnfaz Kurumu İdaresi ile İletişim Hakkı
    •    Yeni Düzenleme: Hükümlülere, cezaevi idaresine dilekçe dışında da doğrudan sözlü başvuru ve görüşme yapma imkânı tanınacak.

VII. Süreli Hapis Cezasında Topluma Kazandırma Vurgusu
    •    Amaç: Cezalandırmanın yanında rehabilitasyon ve toplumla yeniden bütünleşme süreçleri güçlendirilecek.
    •    Uygulamalar: Eğitim, meslek edinme, psikososyal destek, sosyal sorumluluk projeleri gibi etkinliklere katılım iyi hâl puanlarını etkileyebilecek.

VIII. Diğer Düzenlemeler ve Öne Çıkan Detaylar
    •    Cezaevi Dışında Tedavi: Sağlık durumuna göre konutta infaz veya hastanede sürekli kalması gereken hükümlüler için özel düzenlemeler öngörülüyor.
    •    Geçici Düzenlemeler: 1 defaya mahsus denetimli serbestlik süresinin uzatılması da değerlendiriliyor (af niteliğinde değil).

IX. Değerlendirme ve Uygulama Süreci
    •    Yasalaşma Süreci: TBMM Adalet Komisyonu’nda görüşmeler başlayacak. Bazı hükümler infaz hâkimliğinin takdirine bırakıldığı için uygulamada yeknesaklık önem taşıyacak.
    •    Beklenen Etki: Cezaevlerindeki yoğunluk azalacak, topluma uyum süreçleri güçlenecek, infaz sistemi insani kriterlerle daha uyumlu hale getirilecek.

X. Sonuç
    10.    Yargı Paketi, cezanın yalnızca özgürlüğü kısıtlama değil, aynı zamanda bireyin topluma kazandırılması amacıyla kurgulanması gerektiği yönünde önemli bir paradigma değişimini yansıtıyor. Özellikle cezanın infazında alternatif yöntemlerin genişletilmesi ve iyi hâl sisteminin nitelikli hale getirilmesi, önümüzdeki yıllarda ceza hukukunun uygulamasını doğrudan etkileyecek.